Last van rouwvliegjes in je kamerplanten? Deze kleine, zwarte vliegjes zijn meer dan alleen vervelend. Ze planten zich razendsnel voort en kunnen schade toebrengen aan je planten. Gelukkig kun je rouwvliegjes effectief bestrijden, mits je weet wat je doet. In dit artikel lees je de oorzaken, herkenningspunten en vooral: de meest effectieve manieren om van deze potgrondvliegjes af te komen.

Inhoud

• Wat zijn rouwvliegjes?
• Wat is de oorzaak van rouwvliegjes?
• Het schadebeeld van de rouwvlieglarven
• Hoe herken je rouwvliegjes?
• Rouwvliegjes of fruitvliegjes?
• Wat te doen tegen rouwvliegjes?
• Aaltjes inzetten tegen potgrondvliegjes
• Helpt kaneel tegen rouwvliegjes?
• Rouwvliegjes bestrijden met azijn
• Rouwvliegjes verjagen met koffie
• Rouwvliegjes vangen met vangplaten
• Vliegjes in je potgrond voorkomen
• Veelgestelde vragen over rouwvliegjes bestrijden

Wat zijn rouwvliegjes?

Rouwvliegjes (Sciaridae), beter bekend als varenrouwmuggen of rouwmuggen, zijn kleine zwarte muggen die je vaak rondom de potgrond van kamerplanten ziet zweven. Ze lijken qua formaat op fruitvliegjes, maar zijn donkerder van kleur en hebben opvallend lange poten.

Het zijn niet de volwassen vliegjes in je kamerplant die schade aanrichten, maar hun larven. Die bevinden zich in de bovenste laag van de potgrond en tasten daar de wortels aan. Vooral stekjes en zaailingen zijn hier gevoelig voor. De vliegjes uit potgrond vermenigvuldigen zich razendsnel, waardoor je snel met een hardnekkige plaag zit.

Wat is de oorzaak van rouwvliegjes?

Rouwvliegjes ontstaan meestal in potgrond die voortdurend vochtig blijft. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je je planten vaak kleine beetjes water geeft, waardoor de bovenlaag constant nat blijft. Ook een gebrek aan drainage, zoals potten zonder gaten of met verstopte afvoergaten vergroten het risico. Daarnaast biedt oude of verdichte potgrond die al langere tijd niet vervangen is een ideale omgeving voor de varenrouwmug. In zulke omstandigheden leggen volwassen rouwvliegjes hun eitjes in de aarde, waarna de larven zich ontwikkelen en actief worden in de bovenste laag van de potgrond.

Rouwvliegjes kunnen ook eenvoudig je huis binnenkomen via open ramen of deuren. Daarnaast kunnen ze meeverhuizen met nieuwe kamerplanten die al besmet zijn. 

Het schadebeeld van de rouwvlieglarven

De volwassen varenrouwmug is vooral hinderlijk, maar de echte schade wordt veroorzaakt door de larven in de potgrond. Die voeden zich met organisch materiaal, schimmels en jonge wortels. Daardoor neemt de plant minder goed water en voeding op. Vooral stekjes en zaailingen zijn hier gevoelig voor.

Symptomen van schade door rouwvlieglarven:

• Verwelkend of slap blad, ook al geef je voldoende water
• Stilstand in groei of het plotseling afsterven van jonge planten
• Gele of vergeelde bladeren zonder duidelijke reden
• Slechte wortelontwikkeling (vaak bruine of verrotte wortels bij verpotten)
• Schimmel of een witte waas op de potgrond
• Slijmerige laag of muffe geur in de aarde

Bij ernstige aantasting kunnen planten blijvend beschadigd raken of zelfs afsterven. Snel ingrijpen is dus belangrijk zodra je deze signalen opmerkt.

Hoe herken je rouwvliegjes?

Rouwvliegjes zijn kleine potgrondvliegjes van zo’n 2 tot 4 millimeter lang. Ze zijn donkergrijs tot zwart van kleur en hebben opvallende doorzichtige, langwerpige vleugels met een kenmerkende Y-vormige ader. Rouwvliegjes hebben lange poten en een slank lichaam, zoals je dat ook bij andere kleine muggen ziet

Een rouwvliegje is een klein, zwart vliegje van 2 tot 4 millimeter dat vooral rond vochtige potgrond van kamerplanten wordt gezien.

In tegenstelling tot fruitvliegjes zijn rouwvliegjes zwakke vliegers. Ze bewegen zich vaak lopend over de potgrond en vliegen meestal pas op als je de plant aanraakt of water geeft.

Kenmerken van de larven van de varenrouwmug:

• Wit tot glasachtig, zonder poten
• Ongeveer 2 tot 4 millimeter lang
• Slank, wormachtig lichaam met een opvallend zwart kopje
• Kruipen traag door de bovenste laag van vochtige potgrond
• Vaak pas te zien bij verpotten of als je voorzichtig in de aarde woelt

 

Rouwvliegjes of fruitvliegjes?

Ze worden vaak met elkaar in verwarring gebracht, maar toch verschillen ze duidelijk van elkaar. Niet alleen qua uiterlijk: ook qua gedrag en waar je ze binnenshuis tegenkomt. Wat rouwvliegjes en fruitvliegjes gemeen hebben, is dat ze beide tot last kunnen zijn. Een juiste herkenning is daarom belangrijk, zodat je ze effectief kunt bestrijden.

Kenmerk	Rouwvlieg	Fruitvlieg
Kleur	Donkergrijs tot zwart	Geelbruin tot oranje, vaak met rode ogen
Grootte	2 tot 4 millimeter	2 tot 3 millimeter
Lichaam	Slank, lange poten, doorzichtige vleugels	Rond, korter lichaam, stevige bouw
Locatie	Rondom vochtige potgrond en planten	Bij fruit, groente en afval in de keuken
Vlieggedrag	Zwakke vlieger, blijft laag bij de grond	Vliegen actief rond in de keuken en bij fruit
Schade aan planten	Ja, larven vreten aan wortels	Nee, voedt zich met rottend fruit

Een fruitvliegje is een klein, geelbruin vliegje van 2 tot 3 millimeter dat vooral afkomt op rottend groente en fruit in de keuken.

Wat te doen tegen rouwvliegjes?

De meest effectieve manier om rouwvliegjes te bestrijden is met aaltjes (Steinernema feltiae). Deze microscopisch kleine wormpjes schakelen de larven in de potgrond uit. Combineer dit met gele vangplaten om de volwassen vliegjes weg te vangen en herbesmetting te voorkomen.

Daarnaast kun je de plaag beperken met een paar eenvoudige maatregelen:

• Laat de potgrond uitdrogen. De larven van rouwvliegjes overleven slecht in droge omstandigheden. Geef pas water als de bovenste 2-3 cm van de aarde droog aanvoelt.
• Vervang de aarde bij een ernstige besmetting. Haal de besmette aarde weg en vervang deze door verse, schone potgrond. Vergeet niet om ook de binnenkant van de pot goed schoon te maken.
• Breng een laagje zand aan. Een dun laagje droog zand (ongeveer 1-2 cm) bovenop de aarde maakt het voor volwassen rouwvliegjes moeilijker om hun eitjes af te zetten.
• Gebruik vangplaten. Gele plakstrips trekken volwassen vliegjes aan en helpen zo de voortplanting te doorbreken. Ze zijn vooral effectief als ondersteuning naast aaltjes.

Aaltjes inzetten tegen potgrondvliegjes

Aaltjes richten zich direct op de larven van rouwvliegjes in de potgrond. Ze dringen de larven binnen en schakelen ze van binnenuit uit, zonder schade aan te richten aan je planten, huisdieren of het bodemleven. Aaltjes toepassen is een volledig natuurlijke en biologische bestrijdingsmethode. Ze zijn 100% veilig voor gebruik in huis.

Het toedienen van aaltjes is eenvoudig. Je mengt het poeder met water en giet dit over de potgrond van de besmette planten. Zorg ervoor dat de aarde daarna minimaal een week licht vochtig blijft, zodat de aaltjes actief kunnen blijven. Binnen enkele dagen zie je meestal al minder vliegjes rond je planten. Na 7 tot 10 dagen is het grootste deel van de larven uitgeschakeld.

Meer weten? Lees dan ook eens onze blog: Plaaginsecten? Bestrijd ze met aaltjes!

Helpt kaneel tegen rouwvliegjes?

Kaneel kan helpen om de omgeving minder aantrekkelijk te maken voor rouwvliegjes, maar het is geen bewezen effectieve bestrijding.

Kaneel heeft een schimmelremmende werking. Door het over de potgrond te strooien of te mengen met water, zou het schimmels verminderen en daarmee de voedingsbron voor larven beperken. Sommige mensen zweren bij deze methode, vooral het gieten van kaneelwater over de aarde. Anderen zijn sceptisch, en terecht: het effect is wisselend en wetenschappelijk bewijs voor een directe werking op rouwvliegjes ontbreekt.

Voordelen zijn dat je kaneel waarschijnlijk al in huis hebt, en dat het onschadelijk is voor je plant. Maar het werkt alleen oppervlakkig, moet regelmatig herhaald worden, en pakt de larven zelf niet aan.

Rouwvliegjes bestrijden met azijn

Azijn is een handig middel om volwassen rouwvliegjes te vangen, maar het bestrijdt de plaag niet bij de bron. Een veelgebruikte methode is een schaaltje met azijn, water en een druppel afwasmiddel. De geur van azijn trekt de vliegjes aan, waarna ze door het oppervlaktespanning-verlagende effect van het afwasmiddel verdrinken. 

Let op: azijn is schadelijk voor planten. Giet het dus nooit direct in de potgrond.

Rouwvliegjes verjagen met koffie

Koffiedik kan helpen om volwassen rouwvliegjes te weren, maar het bestrijdt de larven in de potgrond niet. De geur van koffiedik maskeert die van de aarde, waardoor rouwvliegjes minder snel eitjes leggen.

Hoewel het effect niet wetenschappelijk is onderbouwd, zijn er veel positieve ervaringen. Door het leggen van nieuwe eitjes te ontmoedigen, kun je de verspreiding van de plaag beperken. Gebruik koffiedik daarom als remmend middel, in combinatie met aaltjes. 

Rouwvliegjes vangen met vangplaten

Volwassen rouwvliegjes kun je goed vangen met gele vangplaten. Deze felgekleurde plakstrips trekken de vliegjes aan met hun kleur en lokstoffen. Zodra ze erop landen, blijven ze kleven. Zo voorkom je dat ze zich verder voortplanten en nieuwe eitjes leggen in de potgrond.

Hang de vangstrips in de buurt van je kamerplanten, net boven de potgrond. Controleer regelmatig en vervang de strips zodra ze vol zitten. Heb je meerdere planten in huis? Plaats dan bij elke besmette pot een vangplaat voor optimaal resultaat.

Vliegjes in je potgrond voorkomen

Als je eenmaal van rouwvliegjes af bent, wil je natuurlijk niet dat ze terugkomen. Met een paar eenvoudige maatregelen houd je je potgrond minder aantrekkelijk voor nieuwe plagen:

• Geef op de juiste manier water. Geef liever minder vaak water in grotere hoeveelheden dan dagelijks kleine beetjes. Zo blijft de bovenste laag van de aarde droger, wat rouwvliegjes ontmoedigt.
• Controleer nieuwe planten. Rouwvliegjes kunnen meekomen uit het tuincentrum. Zet nieuwe planten eerst een paar dagen apart en controleer op vliegjes of larven.
• Zorg voor voldoende ventilatie. Zet je planten niet te dicht op elkaar en zorg voor frisse lucht in huis. Vooral in vochtige ruimtes zoals de keuken of badkamer is luchtcirculatie belangrijk.
• Houd de pot en omgeving schoon. Verwijder dode bladeren en organisch afval uit potten en schotels. Dit voorkomt extra schimmelgroei, waar larven dol op zijn.

Veelgestelde vragen over rouwvliegjes bestrijden

Zijn rouwvliegjes schadelijk voor mensen of huisdieren?

Nee. Rouwvliegjes zijn ongevaarlijk voor mensen of huisdieren. Ze steken of bijten niet, maar kunnen dus wel een plaag vormen voor kamerplanten.

Hoe lang leven rouwvliegjes?

Volwassen rouwvliegjes leven ongeveer een week en leggen in die tijd tot 300 eitjes in de potgrond. De larven leven 2 tot 4 weken, afhankelijk van de temperatuur, en ontwikkelen zich daarna tot nieuwe vliegjes.

Welke planten zijn gevoelig voor rouwvliegjes?

Planten die veel water nodig hebben zijn het meest gevoelig. Denk aan varens, calathea’s, palmen, zaailingen en stekjes. Jonge planten met kwetsbare wortels lopen extra groot risico.

Kunnen rouwvliegjes vanzelf weggaan?

In uitzonderlijke gevallen wel, bijvoorbeeld als de potgrond langdurig uitdroogt. Maar meestal blijven rouwvliegjes zich voortplanten zolang de omstandigheden gunstig zijn.

Wat is de beste tijd van het jaar om rouwvliegjes te bestrijden?

Rouwvliegjes zijn het hele jaar actief, maar geven vooral overlast in de herfst en winter. Bestrijden kan altijd, zolang de potgrond warmer is dan 10 graden.