Bloemenweide maaien

We krijgen veel vragen over het beheren van een bloemenweide. En dan specifiek over het maaibeheer ervan. In dit artikel duiken we dieper in op het gewenste maaibeleid van jouw wilde bloemenweide. Hier lees je hoe, wanneer en waarmee je jouw vegetatie optimaal kunt onderhouden. 

Geschiedenis van de bloemenweide

De wilde bloemenweide is ooit onbewust ontstaan als gevolg van het maairegime en hooiwinning door boeren. Zij verzamelden hooi als voedselvoorraad in de winter voor hun vee. Dit continue proces verschraalde de bodems. Hierdoor kregen wilde bloemen de kans om te groeien en bloeien. We kunnen stellen dat een verschraalde bodem het geheim is van een succesvolle wilde bloemenvegetatie. Bij het beheren van onze hedendaagse bloemenweide, nemen we daarom de eeuwenoude werkwijze van de ouderwetse boeren als uitgangspunt.

Waarom de bloemenweide maaien?

Het maaien van de bloemenweide klinkt misschien rigoureus, maar haalt zeker het beste uit de volgende bloei. Het is belangrijk om een meerjarige bloemenweide te maaien, omdat je hierdoor de opkomst van gras en onkruid onderdrukt. Grassen zijn onderdeel van een bloemenweide en het is zeker niet erg als ze in beperkte mate aanwezig zijn. Maar als ze vrij spel krijgen, gaat dit vaak ten koste van de wilde bloemen. Het gevaar van vergrassing ligt dan op de loer. Door te maaien, behoud je de biodiversiteit van bloemsoorten. Bij extensief maaibeheer is de kans groot dat ongewenste vegetatie de overhand neemt. Wat we ook vaak zien, is dat een bepaalde bloemsoort overheerst. 

Wanneer de bloemenweide maaien? 

De meeste bloemenweides kunnen drie keer per jaar gemaaid worden. De maaifrequentie staat in direct verband met de voedingstoestand van de bodem. Bij schrale grond maai je slechts één keer, tegen het einde van het bloeiseizoen in september. Matig schraal tot voedselrijke bodems maai je twee keer, tussen mei en september. Zeer voedselrijke bodems kunnen drie keer per jaar gemaaid worden.

De eerste maaibeurt vindt plaats rond maart, vlak voor de start van de lente, wanneer alles begint te groeien. De tweede maaibeurt kan gedaan worden tussen juni en augustus. Het klinkt wellicht absurd om te maaien tijdens de bloeiperiode, maar het is erg belangrijk om structuur aan de bloemenweide te behouden. De laatste maaibeurt vindt plaats in de herfst, na de bloei.

Een wilde bloemenweide is dus zeer onderhoudsvriendelijk. Vergelijk het bijvoorbeeld met een siergazon, die je tijdens het groeiseizoen één keer per week of per tien dagen maait. 

Hoe maai je een bloemenweide? 

Er zijn drie manieren om de bloemenweide te maaien. De beste werkwijze hangt af van de grootte van je bloemenweide, de complexiteit ervan en hoeveel tijd je ter beschikking hebt.

Heb je een kleine bloemenweide, dan kun je ervoor kiezen om de vegetatie te maaien met een zeis. Dit is een ‘oldskool’ methode om te maaien. Het is een tijdrovende klus, maar past uitstekend in het duurzaam beheer van je bloemenweide. Insecten worden niet verstoord. Gebrul en stank van benzinemotoren is tenslotte verleden tijd. Maak bij het gebruik voorwaartse bewegingen en de zeis doet de rest van het werk door gras en planten te snijden.

De tweede methode om een bloemenweide te maaien, is met behulp van een trimmer. Maai de wilde bloemen en het gras, verzamel de gemaaide vegetatie en maak er eventueel compost van. Gebruik je een trimmer die aangedreven wordt door een benzinemotor? Draag dan voor je eigen veiligheid een bril en oordopjes. Een trimmer is erg handig voor het wegsnijden van vegetatie op lastige plekken, bijvoorbeeld langs bomen en struiken. Het is ideaal voor het bewerken van kleine tot middelgrote wildbloemenstroken.

Voor het maaien van grote oppervlakken is een zitmaaier het meest geschikt. Idealiter met een opvangbak, zodat het maaisel meteen afgevoerd kan worden. Zet de messen op de hoogste stand, zodat ze over de planten heen snijden.

Maaisel laten liggen of meteen afvoeren?

Het is erg belangrijk om het maaisel meteen af te voeren, ongeacht welke maaimethode je toepast. Je doel is om de bodem te verschralen. Dit zal voor veel tuiniers klinken als een knotsgek idee. Maar wilde bloemen groeien het beste op schrale, voedselmatige grond. Door maaisel meteen af te voeren, zullen er minder voedingsstoffen in de bodem overblijven voor grassen en onkruid. En dat is zeer wenselijk voor je wilde bloemenweide.

Er wordt vaak gedacht om maaisel een week of twee te laten liggen, zodat de zaden uit de planten vallen. Dit is absoluut niet nodig, en heeft juist een nadelig effect op de soortenrijkheid. De meerjarige planten vormen een rozet of zode en keren vanzelf terug. Bovendien vallen zowel voor als tijdens het maaien genoeg zaden op de grond, die ook weer tot kieming komen.

Gefaseerd maaien

Een andere tip is om de wilde bloemenweide gefaseerd, dus in gedeelten, te maaien. Hiermee verminder je allereerst de werkbelasting. Ook geeft het insecten de mogelijkheid om te verhuizen naar een andere plek in je tuin. Je voorkomt dat het gecreëerde ecosysteem instort. Door hier en daar wat vegetatie te laten staan, geef je de natuur een kans.

Ratelaar in de bloemenweide

De ratelaar is een halfparasiet op grassen en kan gezaaid worden in bloemenweides waar vergrassing optreedt. De plant groeit het beste op matig voedselrijke bodems. Ratelaar zorgt ervoor dat grassen enigszins onderdrukt worden. De bloemen krijgen vervolgens meer kans om zich te ontwikkelen. 

Maai de grassen in je bloemenweide kort, zodat de bloemzaden in de bodem kunnen. De ratelaar kan pas in de zomer, na de zaadzetting, gemaaid worden. Concreet betekent dit dat je bloemenweides met ratelaar vanaf juli kunt maaien. De plant zaait zichzelf makkelijk uit, waardoor je bij goed onderhoud verzekerd bent van een jarenlange toevoer van ratelaars.