Vlas: van plant tot textiel
Linnen is een veelgebruikte soort stof die je waarschijnlijk kent van linnen lakens, kleding, gordijnen en touw. Deze veelzijdige stof is vooral bekend vanwege haar ademende eigenschappen, zachte textuur en duurzaamheid. Linnen is zelfs een van de sterkste natuurlijke textielsoorten! Deze slijtvaste eigenschappen ontstaan al bij de oogst. In deze blog lees je alles over het maken van vlas en het proces van plant tot textiel.
Inhoud
- Wat is linnen?
- Zelf vlas kweken en linnen maken
- Welk vlas is geschikt voor het maken van linnen?
- Waarvoor kan vlas nog meer gebruikt worden?
- Vlaszaden kopen bij Graszaaddirect
Wat is linnen?
Linnen is een textielproduct met een volledig plantaardige oorsprong. In de textielindustrie staat linnen bekend als een van de sterkste plantaardige stoffen, ideaal voor kleding en andere textielproducten. Deze sterkte komt van de vezels van de vlasplant. Linnen werd vroeger "lijnwaad" genoemd, afgeleid van de woorden "gewaad" (kleding) en "lijn" (draad), een term die al sinds de middeleeuwen wordt gebruikt. Daarom wordt het zaad van vlas ook wel lijnzaad genoemd. Linnen is een duurzame textielsoort omdat vlas lokaal groeit in Nederland, België en Frankrijk, en weinig van de bodem vraagt. Een linnen T-shirt vereist bijvoorbeeld minder dan 10 liter water, terwijl een katoenen T-shirt al snel meer dan 2500 liter nodig heeft.
Hoe wordt linnen gemaakt?
Na de oogst wordt het vlas direct gedroogd. Dit is een belangrijke stap, omdat het de scheiding van de vezels in de volgende stappen makkelijker maakt. Na het drogen volgt het roten, waarbij het vlas weer vochtig wordt gemaakt. Vervolgens worden de vezels van het stro gescheiden door middel van zwingelen en/of hekelen. De lange vezels worden gesponnen tot garen, terwijl de korte vezels vaak tot touw worden verwerkt. Van het garen worden grote lappen linnen stof geweven, waarmee linnen lakens, kleding, tassen, en meer worden gemaakt. Hieronder lees je een stappenplan voor het maken van je eigen linnen!
Zelf vlas kweken en linnen maken
Zelf linnen maken van eigen gekweekt vlas is een boeiend proces. Het vereist kennis en geduld, maar het is mogelijk om er zelf touw of een ruwe lap stof van te maken.
Stap 1: Vlas kweken
Vlas kweken is relatief eenvoudig. De plant vraagt weinig van de bodem en kan zelfs op arme grond groeien. Traditioneel wordt vlas op de 100e dag van het jaar (9 april) gezaaid, maar enkele weken eerder of later kan ook.
Dit gezonde vlas maakt zich klaar om geoogst te worden! Foto: Ineke de Jong
Stap 2: Oogsten
Oogst het vlas ongeveer twee maanden na de bloei. Gebruik een bosmaaier of handzeis en snijd de stelen zo laag mogelijk af. Laat het vlas drogen totdat het een stroachtige kleur krijgt. Verwijder daarna de zaaddozen door het vlas door een wolkam te halen.
Het geoogste vlas is klaar om te gaan roten. Foto: Ineke de Jong
Stap 3: Roten
Roten betekent eigenlijk simpelweg rotten. Roten is net als fermenteren een gecontroleerde methode om een gewenst product te maken. Bij het roten laat je het vlas in aanraking komen met vocht en bacteriën die het lint (de vezels) van het stro losmaken. Vroeger werd dit in rivieren of kanalen gedaan, maar je kunt het ook ongeveer 3 à 4 weken in de regen laten roten. Je spreidt het vlas over een plat oppervlak waarna je de regen haar werk laat doen. Is het weer te mooi? Dan kun je het vlas ook nat maken met een tuinslang. Na 3 à 4 weken kun je het weer laten drogen.
Stap 4: Hekelen
Voordat je gaat hekelen moet je de gedroogde stro breken. Dit kan met een spitvork of een plankje. Je trekt het stro namelijk eroverheen zodat het stro breekt. Doe dit een aantal keren om het verwijderen van het stro makkelijker te maken. Geen zorgen, want de vezels zijn erg flexibel waardoor deze niet breken. Bij het hekelen haal je stro door een wolkam of linnen kam. Hiermee haal je de bij het roten losgemaakte vezels uit het stro. De resten stro kun je vervolgens gebruiken als opvulmateriaal of toevoegen aan compost. Hoe vaker je de vezels hekelt, hoe fijner het draad wordt.
Hekelen met een vlaskam. Foto: Ineke de Jong
Stap 5: Vezels spinnen
De vezels die je overhoudt kun je vervolgens spinnen tot garen. Dit kan net als met wol op een spinwiel gedaan worden. Om touw te maken kun je de vezeldraden twijnen of vlechten. Je kunt ook garen tot touw vlechten. Hierbij wikkel je de garen of vezeldraden om zichzelf zodat ze een stevig touw vormen. Deze touwtjes zijn dun, maar erg sterk, waardoor ze onder andere ideaal zijn om droogboeketten mee te binden. De touwtjes zijn zowel functioneel als decoratief.
Product voor het garen van vlas. Foto: Ineke de Jong
Product na het garen van vlas. Foto: Ineke de Jong
Et voila, je bent zo goed als klaar! Hieronder zie je een foto van het eindproduct. Nu is het aan jou zelf om je creativiteit te gebruiken voor het verzinnen van projecten met linnen.
Foto: Ineke de Jong
Welk vlas is geschikt voor het maken van linnen?
De bekendste vlassoort is Linum usitatissimum, met paarsblauwe bloemen. Uit deze plant worden zowel lijnzaad voor olie als vezels voor linnen gewonnen. Voor het kweken van lijnzaad is minder water nodig dan voor het winnen van vezels. Wanneer de zaaddozen beginnen te vormen, moet je de watergift halveren en na ongeveer twee maanden de zaaddozen plukken. Andere vlassoorten, zoals rood vlas en het geelhartje, worden vaker voor decoratieve doeleinden gebruikt.
Waarvoor kan vlas nog meer gebruikt worden?
Vlas wordt niet alleen voor textiel gebruikt, maar ook voor olieproductie en eetbare zaden. Daarnaast zijn de bloemen van vlas een aanwinst voor elke tuin. Ze trekken vlinders, wilde bijen en andere nuttige insecten aan. Vlas kan ook als groenbemester worden ingezet, omdat het weinig van de bodem vraagt en zo bijdraagt aan een gezonde grond voor toekomstige gewassen.
Naast regulier vlas, bestaat er ook rood vlas. Beide soorten kunnen gebruikt worden als droogbloemen voor droogboeketten. En zelfs als je vlas niet gebruikt voor een specifiek doel, kun je alsnog genieten van de prachtige bloemen die uit het bloemenzaad komen!
Vlaszaden kopen bij Graszaaddirect
Ben je geïnspireerd door de veelzijdigheid van de vlasplant? Bij Graszaaddirect vind je hoogwaardige vlaszaden en andere bloemzaden. Met ons assortiment creëer je eenvoudig een levendige tuin waar jij en de natuur van kunnen genieten. Ontdek ons aanbod en begin vandaag nog met zaaien! Heb je toch nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op – wij helpen je graag verder!